Αρθροπλαστική στον ώμο με τεχνητή άρθρωση

Αντικατάσταση της άρθρωσης του ώμου με ολική ή μερική ενδοπρόθεση. Μέθοδοι, υλικά, αποκατάσταση

 

Η αρθροπλαστική ώμου δηλαδή η αντικατάσταση της άρθρωσης του ώμου με τεχνητή άρθρωση (πρόθεση) είναι η ολική αρθροπλαστική ώμου ή μερική αρθροπλαστική ώμου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, εφαρμόζεται όταν η άρθρωση του ώμου του ασθενούς έχει υποστεί βλάβη τόσο εκτεταμένη, ώστε η λειτουργικότητα να μην μπορεί να αποκατασταθεί ούτε με χειρουργική επέμβαση, ή όταν είναι εξαρχής σαφές ότι τα ενοχλήματα και ο πόνος στον ώμο δεν μπορούν να εξαλειφθούν με άλλου είδους επέμβαση.

Το γεγονός ότι σε αντίθεση με τις τεχνητές αρθρώσεις ισχίου ή γονάτου, η αρθροπλαστική ώμου με τεχνητές αρθρώσεις είναι κάτι ελάχιστα γνωστό, οφείλεται στο γεγονός ότι η εμφύτευσή τους είναι πιο σπάνια. Π.χ. στη Γερμανία, η εμφύτευση τεχνητής άρθρωσης ώμου πραγματοποιείται ετησίως σε περίπου 25.000 άτομα.

Διακρίνουμε ανάμεσα σε:

  • ανατομική μερική αρθροπλαστική ώμου / ημιαρθροπλαστική ώμου
    (εφαρμόζετε από την πλευρά της κεφαλής του βραχιονίου με ή χωρίς stem)
  • ανατομική ολική αρθροπλαστική ώμου
     (με πρόσθετη αντικατάσταση της ωμογλήνης)
  • μη ανατομική ή ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου.

 

Αρθροπλαστική ώμου
– Πότε τοποθετείται μια τεχνητή άρθρωση στον ώμο;

Στον ειδικό στις παθήσεις ώμου ορθοπεδικό χειρουργό Δρ. Χάρη Γεωργούση προσέρχονται ασθενείς με τα πλέον διαφορετικά προβλήματα που αφορούν τον ώμο. Πόνος στον ώμο ή περιορισμός των κινήσεων μπορεί να είναι το αποτέλεσμα εκφυλιστικών φαινομένων, ασθενειών ή άλλων τραυματισμών. Χειρουργική επέμβαση αρθροπλαστικής πραγματοποιείται πάντοτε όταν η συντηρητική αντιμετώπιση αποτύχει ή οι χειρουργικές (αρθροσκοπικές ) ενέργειες για διατήρηση της άρθρωσης δεν υπόσχονται επιτυχία. Η τοποθέτηση τεχνητής άρθρωσης στον ώμο στοχεύει στην εξάλειψη του πόνου και ταυτόχρονα στην επίτευξη ικανοποιητικής κινητικότητας της άρθρωσης του ώμου.

 

Αρθροπλαστική ώμου
– Oι παραλλαγές και τα είδη των τεχνητών αρθρώσεων ώμου

Η τεχνητή άρθρωση του ώμου δεν πρέπει μόνο να μιμείται τη μορφή της φυσικής άρθρωσης (ανατομική αρθροπλαστική), αλλά να εξασφαλίζει και τη σχετική λειτουργία. Με την τοποθέτηση τεχνητής άρθρωσης στον ώμο γίνεται ανακατασκευή φθαρμένων επιφανειών της άρθρωσης του ώμου στην κεφαλή του βραχιονίου (ανατομική ημιαρθροπλαστική), και εφόσον χρειάζεται, και στην ωμογλήνη (ανατομική ολική αρθροπλαστική ώμου).

Σήμερα, η ορθοπεδική χειρουργική ώμου έχει στη διάθεσή της πολλούς τύπους αρθροπλαστικής ώμου .

Το είδος της αρθροπλαστικής εξαρτάται στο πλαίσιο αυτό από τον βαθμό της καταστροφής της άρθρωσης και των τενόντων του στροφικού πετάλου.

Όταν είναι κατεστραμμένες μόνον οι αρθρικές επιφάνειες χρησιμοποιούμε ανατομικές αρθροπλαστικές ώμου. Όταν είναι κατεστραμμένες οι αρθρικές επιφάνειες και οι τένοντες του στροφικού πετάλου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου (μη ανατομική αρθροπλαστική ώμου).

1. Ανατομικές αρθροπλαστικές ώμου

1.1. Ανατομική ημιαρθροπλαστική ώμου / μερική αρθροπλαστική ώμου
Στην ανατομική ημιαρθροπλαστική του ώμου αντικαθίσταται μόνο η πλευρά της άρθρωσης της κεφαλής του βραχιονίου.
Δεν αντικαθίσταται η αρθρική πλευρά της ωμογλύνης.
Σε αυτό τον τύπο αρθροπλαστικής υπάρχουν 2 δυνατότητες:
α. Η Αρθροπλαστική ώμου Επιφάνειας (surface replacement),
στην οποία γίνεται αντικατάσταση μόνο της επιφάνειας της άρθρωσης της κεφαλής του βραχιονίου.
Το πλεονέκτημα εδώ είναι ότι η κεφαλή του βραχιονίου διατηρείται. Μόνο η αρθρική επιφάνεια του οστού υποβάλλεται σε επεξεργασία για την εμφύτευση της ενδοπρόθεσης επιφανείας . Η μέθοδος αυτή διασώζει το μέγιστο από το οστό, και είναι εφικτή μόνο όταν η οστική ποιότητα της κεφαλής του βραχιονίου είναι καλή. Αυτό σημαίνει επίσης, ότι σε περίπτωση που στο μέλλον καταστεί αναγκαία η πραγματοποίηση άλλης επέμβασης, υπάρχει η μέγιστη ποσότητα ιδίου οστού (bone stock) για την εμφύτευση άλλης ενδοπρόθεσης / αρθροπλαστικής ώμου
β. Η ανατομική αρθροπλαστική κεφαλής βραχιονίου,
με πλήρη αντικατάσταση της κεφαλής του βραχιονίου. Στην περίπτωση αυτή γίνεται εκτομή και αφαίρεση της κεφαλής του βραχιονίου σε συγκεκριμένα επίπεδα. Η αγκύρωση της ενδοπρόθεσης κεφαλής βραχιονίου μπορεί να πραγματοποιηθεί εναλλακτικά με stem η stemless.
1.2. Ανατομική ολική αρθροπλαστική ώμου
Η ολική ανατομική αρθροπλαστική ώμου αποτελεί συνδυασμό ανάμεσα στην ανατομική ενδοπρόθεση κεφαλής βραχιονίου και την επιπλέον αντικατάσταση της ωμογλήνης. Μπορεί να εφαρμοσθεί μόνο εφόσον οι τένοντες του στροφικού πετάλου βρίσκονται σε λειτουργική κατάσταση.

 

2. Μη ανατομική ολική αρθροπλαστική ώμου ή Ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου

Η μη ανατομική η ανάστροφη (Reverse) ενδοπρόθεση ονομάζεται έτσι, γιατί σε αυτήν γίνεται αναστροφή του κυρτού με το κοίλο τμήμα της άρθρωσης.
Ενδείκνυται για την αντικατάσταση της άρθρωσης ώμου σε ασθενείς που πάσχουν από βαριά οστεοαρθρίτιδα ώμου και έντονη δυσλειτουργία του στροφικού πετάλου μετά από τραυματισμούς, μαζικές ρήξεις τενόντων κ.α. Οι αρθροπλαστικές / τεχνητές αρθρώσεις ώμου υπάρχουν σε διαφορετικούς τύπους, διαφορετικά υλικά και πολλά μεγέθη. Μπορούν να προσαρμοστούν εξατομικευμένα στον ώμο του κάθε ασθενούς. Ο τύπος που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την κατάσταση του ώμου και των οστών και την ποιότητα των τενόντων του ώμου.
Οι παράγοντες αυτοί και άλλες παράμετροι μπορούν να αποσαφηνιστούν εκ των προτέρων με σύγχρονες εξετάσεις μαγνητικής τομογραφίας και αξονικής τομογραφίας του ώμου με τρισδιάστατη απεικόνιση. Ασφαλώς, σημαντικό ρόλο στη λήψη απόφασης πια αρθροπλαστική / τεχνητή άρθρωση ώμου απαιτείται παίζει και η φυσική κατάσταση, δραστηριότητα και οι ανάγκες (π.χ. χρήση περιπατητήρα ή ανάγκη βοηθού) του ασθενούς.

Αρθροπλαστική ώμου
– Υλικά για την τεχνητή άρθρωση ώμου

Η τεχνητή άρθρωση που χρησιμοποιείται σε μια επέμβαση αρθροπλαστική ώμου πρέπει, κατά το δυνατόν, να παραμείνει στο σώμα του ασθενούς για όλη την υπόλοιπη ζωή του. Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό το υλικό κατασκευής να είναι καλά ανεκτό και να μην υπάρχει κίνδυνος απόρριψης από τον οργανισμό. Ταυτόχρονα, η τεχνητή άρθρωση του ώμου θα πρέπει να έχει τη μέγιστη δυνατή διάρκεια ζωής και να παραμένει λειτουργική. Αυτές είναι υψηλές απαιτήσεις από ένα υλικό. Για την τεχνητή άρθρωση ώμου χρησιμοποιούνται μόνο υψηλής ποιότητας, εξειδικευμένα μέταλλα, συνθετικά και κεραμικά υλικά.

Ως μέταλλο, ενδείκνυται ιδιαίτερα ένα κράμα κοβαλτίου με χρώμιο ή τιτάνιο. Η τεχνητή άρθρωση ώμου που αντικαθιστά την ωμογλήνη θα πρέπει να μιμείται τον αρθρικό χόνδρο. Γι’ αυτό, αποτελείται από ένα σκληρό συνθετικό υλικό, το πολυαιθυλένιο (υψηλής δικτύωσης). Η ακριβής σύνθεση της τεχνητής άρθρωσης του ώμου εξαρτάται κατά κανόνα από την κατάσταση της φυσικής άρθρωσης, και αποφασίζεται σε εξατομικευμένη βάση. Στο σημείο αυτό λαμβάνονται υπόψη και τυχόν αλλεργίες σε μέταλλα που υπάρχουν σε ορισμένους ασθενείς.

Αρθροπλαστική ώμου
– Αποθεραπεία

Μετά την εμφύτευση μιας τεχνητής άρθρωσης ώμου, θα πρέπει να ακολουθήσει τακτική καθημερινή φυσικοθεραπευτική γυμναστική / κινησιοθεραπεία. Αυτό συνήθως μπορεί να γίνει σε ένα φυσικοθεραπευτήριο ή σε ένα ανοικτό κέντρο αποκατάστασης.  Η νοσηλεία σε κέντρο αποκατάστασης είναι εφικτή, αλλά συνήθως όχι απαραίτητη. Γενικά, η πρώτη φάση της αποκατάστασης διαρκεί 6-8 εβδομάδες. Η κινητικότητα του ώμου μπορεί να συνεχίσει να βελτιώνεται για έως και 1 έτος μετά την επέμβαση.

 

Έχετε πόνο στον ώμο σας ή ενοχλήσεις;

Για την καταλληλότερη αντιμετώπιση της δική σας περίπτωσης, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να συζητήσετε τις εναλλακτικές με τον ειδικό στις παθήσεις του ώμου ορθοπεδικό χειρουργό Δρ. Χάρη Γεωργούση, στη Θεσσαλονίκη, την Αθηνά, το Ντίσελντορφ Γερμανίας ή από απόσταση με Βιντεοκλήση.